ʻO ka make ʻana o Mahsa Amini, he 22 mau makahiki, ka mea i lawe ʻia e nā "mākaʻi moʻomeheu" o Iran, ua hoʻāla i nā kūʻē huhū, me ka puhi ʻana o nā wahine i ko lākou mau pale e kūʻē i ke kāʻei lole koʻikoʻi o ka Islamic Republic a me nā mea hoʻokō.
ʻO nā mākaʻi "Irshad" o kēia mākaʻi, i kapa ʻia ʻo "Gashti Irshad," ua hana ʻia me ka "hōʻoia ʻana i ka mahalo i nā pono Islam a me ka hoʻopaʻa ʻana i nā wahine i ʻike ʻia e ʻaʻahu ana i nā lole "kūpono".
Ma lalo o ke kānāwai Iranian, ka mea i hoʻokumu ʻia ma ka wehewehe ʻana o ka ʻāina iā Sharia, pono nā wahine e uhi i ko lākou lauoho me kahi puʻupuʻu poʻo a e komo i nā lole lōʻihi a wehe ʻole e hūnā i ko lākou kino.
Ua ʻōlelo ʻia ʻaʻole uhi piha ʻo Amini i kona lauoho i ka wā i hopu ai nā mākaʻi iā ia ma Tehran i ka lā 13 Kepakemapa.
Ua hāʻule ʻo Amini i kahi coma ma hope koke o ka hāʻule ʻana i loko o ka hale paʻahao, a make ʻo ia i ʻekolu mau lā ma hope o ka haukapila.
Ua hoole aku ka makai i na lono a na makai hahau ia ia E kuʻi i kona poʻo me ka lāʻau a hahau iā ia me kekahi o kā lākou kaʻa.
I loko o kahi hālāwai ninaninau, ua kamaʻilio kekahi lālā o kēia pūʻali i ka BBC e pili ana i kona ʻike i ka hana ʻana i kēia pūʻali me ka hōʻike ʻole ʻana i kona ʻano.
"Ua haʻi mai lākou iā mākou ʻo ke kumu o kā mākou hana ʻana i nā pūʻulu hoʻomalu pono e pale aku i nā wahine, no ka mea inā ʻaʻole lākou e ʻaʻahu i nā lole kūpono, hiki iā ia ke hoʻonāukiuki i nā kāne a hoʻouka iā lākou," wahi āna.
Ua ʻōlelo ʻo ia ua hana lākou i loko o nā hui ʻeono, ʻehā kāne a me ʻelua wahine, a hoʻopaʻa i nā wahi me nā kaʻa a me nā wahi me ka lehulehu.
"He mea kupanaha, no ka mea, inā makemake mākou e alakaʻi i ka poʻe, no ke aha mākou e koho ai i kahi i piha i ka lehulehu, i hiki ai iā mākou ke hopu hou aku?"
"Me he mea lā e hele ana mākou i ka lawaiʻa." Ua ʻōlelo hou ka luna, e haʻi aku kona luna koa ʻaʻole ʻo ia e hana pono inā ʻaʻole ʻo ia e hōʻike i nā inoa o ka nui o nā poʻe e uhai ana i ka lole lole, a ua ʻike ʻo ia he mea paʻakikī ke kūʻē ka poʻe i ka hopu ʻia.
"Ke manaʻo nei lākou e koi mākou iā lākou i loko o ke kaʻa kiaʻi, ʻike paha ʻoe i ka nui o koʻu manawa e uē ai i ka hana ʻana?"
"Makemake au e haʻi aku i ka poʻe ʻaʻole wau kekahi o lākou. ʻO ka hapa nui o mākou he mau koa maʻamau e hana nei i kā mākou ʻoihana koa kauoha. Ua ʻawaʻawa loa au.
Kauoha ma hope o ke kipi
Ua hoʻomaka koke ka hakakā ʻana o nā mana Iranian i ka "hijab ino", ke ʻaʻahu pono ʻole o ka hijab a i ʻole nā ʻaʻahu ʻē aʻe, ma hope koke o ka 1979 Islamic Revolution a ʻo ka pahuhopu o ka hoʻolaha ʻana o ka mana hou ʻo ia ka hana ʻana i nā wahine i ka lole haʻahaʻa, e like me kāna.
ʻOiai he nui nā wāhine i makaʻala i kēlā manawa, ʻaʻole he mea maʻamau ka ʻaʻahu pōkole a me ka lauoho lauoho ma ke alanui o Tehran ma mua o ka hoʻokahuli ʻia ʻana o Shah Mohammad Reza Pahlavi, ʻo kāna wahine ʻo Farah Pahlavi i manaʻo ʻia he kumu hoʻohālike o nā wahine hou, e ʻaʻahu pinepine ana i nā lole komohana.
I loko o nā mahina o ka hoʻokumu ʻia ʻana o ka Islamic Republic, ua hoʻomaka ke aupuni Islam hou e hoʻopau i nā kānāwai e pale ana i nā pono wahine i kau ʻia ma lalo o ka Shah.
"ʻAʻole ia i hana i ka pō, he kaʻina lohi ia," wahi a Mehrangiz Kar, 78, he loio a me nā mea hana pono kanaka i kōkua i ka hoʻonohonoho ʻana i ka kūʻē mua anti-hijab.
Ua ʻōlelo hou ʻo ia, "Ma hope koke o ke kipi, ua pālahalaha aku kekahi mau kāne a me nā wahine ma nā alanui a hoʻomaka e hāʻawi i nā wahine i nā ʻaʻahu poʻo i ʻōwili ʻia i ka pepa makana no ka manuahi."
"He nui nā poʻe kākoʻo o ka hoʻololi i loaʻa i kēia ʻōlelo ʻōlelo ma ke ʻano he kauoha e kau i ka pale ma luna o nā wahine," wahi a Carr, ka mea e noho nei ma Wakinekona, DC. "He nui ka poʻe i manaʻo e hana kēia i ka pō, no laila ua hoʻomaka nā wahine e kū'ē."
He pane koke. I ka lā aʻe, ʻo ka International Women's Day, ʻoi aku ma mua o 100 mau kānaka, ʻo ka hapa nui o nā wahine, i ʻākoakoa ma nā alanui o Tehran e kūʻē i ke kauoha.
ʻOiai ʻo ke kauoha a Ayatollah Khomeini, ua lōʻihi ka manawa no nā luna e hoʻoholo ai i nā lole "kūpono" no nā wahine.
"ʻAʻohe ʻōlelo aʻo maopopo, no laila ua lawe mai lākou i nā leka, nā hae, a me nā hiʻohiʻona i hōʻike ʻia a kau ʻia ma nā paia o ke keʻena, me ka ʻōlelo ʻana e pono nā wahine e hahai i kēia mau ʻōlelo aʻoaʻo e pili ana i ke komo ʻana i ka hijab, inā ʻaʻole hiki iā lākou ke komo," wehewehe ʻo Carr. .
I ka makahiki 1981, ua koi 'ia na wahine a me na kaikamahine a pau e komo i ka lole "Islamic" ma ke kanawai. I ka hoʻomaʻamaʻa, ʻo ia hoʻi ke komo ʻana i ka chador, kahi ʻaʻahu e uhi ana i ke kino holoʻokoʻa, i hele pinepine ʻia me kahi puʻupuʻu a me kahi ʻaʻahu i uhi pū i nā lima.
"Akā ua hoʻomau ka hakakā ʻana i ka hijab koi ma kahi pae hoʻokahi," wahi a Carr. Ua noʻonoʻo mākou e pili ana i ke komo ʻana i kahi puʻu poʻo a i ʻole ka uhi ʻana i ko mākou lauoho e like me ka mea i koi ʻia. "
"I kēlā me kēia manawa i hopu ʻia mākou, e hakakā mākou me lākou."
I ka makahiki 1983, ua hoʻoholo ka ʻAhaʻōlelo e kau i ka hoʻopaʻi o ka hahau ʻana, he 74 mau hahau, i ka poʻe i uhi ʻole i ko lākou lauoho i ka lehulehu, a i kēia mau lā, ua hoʻohui ʻia ka hoʻopaʻi paʻahao a hiki i ʻelua mahina.
Akā, ua paʻakikī nā luna i ka hoʻokō ʻana i kēia kānāwai mai ia manawa mai, a ʻike pinepine ʻia nā wahine o nā makahiki āpau e kūʻē i nā kapu, ma ke komo ʻana i nā ʻaʻahu paʻa i nā kuli a me nā poʻo waihoʻoluʻu i hoʻohuli ʻia i hope e hōʻike i ka nui o ka lauoho.
E kau inoa i kēia manawa no ka manuahi me Ana Salwa E loaʻa mua iā ʻoe kā mākou nūhou, a e hoʻouna mākou iā ʻoe i ka leka hoʻomaopopo o kēlā me kēia mea hou AʻoleʻOihana