Nipah ဗိုင်းရပ်စ်.. လူသားတွေကို ခြိမ်းခြောက်ပြီး ပြန့်နှံ့မှာကို ကြောက်ရွံ့ပါသလား။

Nipah virus.. အကြောက်တရားအသစ်တစ်ခုက သူ့ရဲ့ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုကနေ ပြန်ကောင်းမလာသေးတဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပုန်းနေ ကိုရိုနာ  ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်နဲ့ မျိုးရိုးဗီဇကြောင့် လူသားတွေ ခံစားနေရတဲ့ ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ ကပ်ရောဂါအသစ် ပြန့်ပွားမှုကနေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ် ဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို ဘယ်လိုရင်ဆိုင်ရမလဲဆိုတာနဲ့ ဘယ်လိုမျိုး စီမံချက်တွေ ချမှတ်ထားလဲ။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကလည်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါအသစ်အဖြစ်သို့ မပြောင်းလဲစေရန်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ ကူးစက်ရောဂါဗေဒပညာရှင် ဒေါက်တာ Amjad Al-Khouli သည် မလေးရှားရှိ ဝက်မွေးမြူသူများအကြား ရောဂါပျံ့နှံ့မှုအတွင်း ဤဗိုင်းရပ်စ်ကို 1999 ခုနှစ်တွင် စတင်တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း အာရပ်သတင်းအေဂျင်စီနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတွင် ရှင်းပြခဲ့သည်။ မလေးရှားတွင် ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှ စတင်၍ ရောဂါကူးစက်မှုအသစ်များ မတွေ့ရှိရပါ။ ၎င်းကို ၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တို့တွင်လည်း တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ အဆိုပါနိုင်ငံများတွင် နှစ်စဉ်နီးပါးဖြစ်ပွားမှုများရှိခဲ့သည်။ ထိုရောဂါကို အိန္ဒိယအရှေ့ပိုင်းတွင်လည်း အခါအားလျော်စွာ တွေ့ရှိခဲ့သည်။

Al-Khouli မှဆက်ပြောသည်မှာ၊ ဗိုင်းရပ်စ်၏သက်သေအထောက်အထားများကိုလူသိများသောသဘာဝရေလှောင်ကန် (“ အသီးလင်းနို့များ”) နှင့်နိုင်ငံအများအပြားရှိအခြားလင်းနို့မျိုးစိတ်များစွာကိုလူသိများသောသဘာဝရေလှောင်ကန်တွင်ဗိုင်းရပ်စ်၏သက်သေအထောက်အထားကိုတွေ့ရှိရသောကြောင့် Al-Khouli မှထပ်ပြောသည်။ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဂါနာနှင့် အင်ဒိုနီးရှားတို့ အပါအဝင်။ မဒါဂတ်စကာ၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ထိုင်း။ Nipah ဗိုင်းရပ်စ် စတင်ပေါ်ပေါက်ချိန်မှစ၍ မလေးရှား၊ စင်ကာပူ၊ အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့မှ ကူးစက်ခံရသူ ၁၀၀၀ နီးပါး သေဆုံးမှု ၅၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း သိရသည်။

နိုင်ငံအသီးသီးမှာ ဒေသဖြန့်တယ်။

Al-Khouli က ကပ်ရောဂါ သို့မဟုတ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားရခြင်း အကြောင်းအရင်း မဟုတ်ပါ။ သို့သော်လည်း အဆိုပါ လင်းနို့မျိုးစိတ်များက လက်ခံကျင်းပသည့် Nipah ဗိုင်းရပ်စ်သည် မလေးရှား၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် အိန္ဒိယကဲ့သို့သော နိုင်ငံတစ်ခုချင်းတွင် ဒေသန္တရဖြစ်ပွားမှုအဖြစ် ကြိုကြားကြိုကြားထွက်ပေါ်လာသည်။

Al-Khouli က ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။ ဖြန့် ပြည်တွင်းပြည်ပ ခရီးသွားများမှတဆင့် လွှဲပြောင်းရန် ခက်ခဲသည်။ ဒါပေမယ့် ကူးစက်ခံရသူတွေထဲမှာ သေဆုံးနှုန်းက မြင့်မားပြီး 40% ကနေ 75% ကြားရှိပါတယ်။ ဆိုလိုသည်မှာ ၎င်းသည် ကူးစက်ခံရသူများနှင့် ၎င်းတို့နှင့် နီးကပ်စွာ ထိတွေ့နေသူများကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်။

ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကပ်ရောဂါအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခြင်းမှ ကျွန်ုပ်တို့ မည်သို့ရှောင်ရှားနိုင်မည်နည်း။

Al-Khouli မှထောက်ပြသည်မှာ "ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုပုံစံများ၊ ဗိုင်းရပ်စ်ကိုလက်ခံသည့်အိမ်ရှင်နှင့်လူမှလူသို့ကူးစက်စေသောအပြုအမူများကိုကျွန်ုပ်တို့သိသည်" ဟု Al-Khouli မှထောက်ပြခဲ့သည်။ ဤအသိပညာသည် ကျွန်ုပ်တို့အား ကူးစက်ခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် နည်းလမ်းများကို သိနိုင်စေပါသည်။ သစ်သီးဝလံ သို့မဟုတ် သစ်သီးထွက်ကုန်များ (ဥပမာ ထန်းလျက်ရည်) ရောဂါပိုးရှိသော လင်းနို့များမှ ဆီး သို့မဟုတ် တံတွေးများ ညစ်ညမ်းစွာ စားသုံးခြင်းမပြုမီ သေချာစွာ ဆေးကြောပြီး အခွံခွာခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတကာသို့ ကူးစက်နိုင်ခြေကို ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ လင်းနို့ကိုက်သည့် လက္ခဏာရှိသော အသီးအနှံများကို စွန့်ပစ်သင့်သည်။

Al-Khouli က ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အကန့်အသတ်နဲ့ ပျံ့နှံ့သွားပြီး ကပ်ရောဂါကို ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်က အနည်းငယ်သာ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း၊ ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှ စတင်ပေါ်ပေါက်လာချိန်မှ ယခုအချိန်အထိ ကူးစက်ခံရသူ တစ်ထောင်ကျော်ကို ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့် နိုင်ငံအားလုံးတွင် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။

* အချို့နိုင်ငံများတွင် မကြာသေးမီက ပျံ့နှံ့ရသည့် အကြောင်းရင်းကား အဘယ်နည်း။

2018 ခုနှစ်တွင်နောက်ဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အိန္ဒိယ Kerala ပြည်နယ်ရှိ Kozhikode ခရိုင်တွင် Nipah ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပွားကြောင်းသတင်းပို့ခဲ့သည်။ 2018 ခုနှစ် မေလတွင် Kerala ၏ Kozhikode နှင့် Malappuram ခရိုင်များတွင် Nipah ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပွားမှုမှာ အိန္ဒိယတွင် တတိယမြောက်ဖြစ်ပွားမှုဖြစ်ပြီး 2001 နှင့် 2007 တွင် အနောက်ဘင်္ဂလားတွင် နှစ်မျိုးလုံးဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာ ၁၈ ဦး၊ ညွှန်ပြသည့်အမှုအပါအဝင် တွေ့ရှိသူစုစုပေါင်း ၂၃ မှုအထိ ရှိလာခဲ့သည်။ ပြည်နယ်အစိုးရနှင့် ဗဟိုအစိုးရအေဂျင်စီများက ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။

စိုက်ပျိုးရေးပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ဝက် သို့မဟုတ် သစ်သီးလင်းနို့များဖြစ်စေ ဗိုင်းရပ်စ်အိမ်ရှင်နှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့မိခြင်း သို့မဟုတ် လင်းနို့အညစ်အကြေးများနှင့် ညစ်ညမ်းသောအစားအစာများကို စားသုံးခြင်းသည် Nipah ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကူးစက်ခြင်း၏အကြောင်းရင်းများအပြင် ညစ်ညမ်းသောအချဉ်ဖောက်ထားသောရက်စွဲများကို စားသုံးခြင်းကဲ့သို့သော အစားအသောက်အလေ့အထများဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ထန်းရည်။

ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အရှေ့မြေထဲပင်လယ်ဒေသမှာ ကူးစက်နိုင်ပါသလား။

Al-Khouli မှ ၁၉၉၉ ခုနှစ် ဗိုင်းရပ်စ်ကို စတင်တွေ့ရှိချိန်မှ ယခုအချိန်အထိ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများတွင် Nipah ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ပျံ့နှံ့မှု မရှိသေးကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့ပြီး အဆိုပါဗိုင်းရပ်စ် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများတွင်လည်း ပျံ့နှံ့မှု မရှိကြောင်း သိရသည်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုး ဆက်ရှိနေဖို့အတွက် ကျွန်တော်တို့ပြောခဲ့တဲ့ ဒဏ်ရာအကြောင်းရင်းတွေကို ရှောင်ရှားရပါမယ်။

၎င်း၏မိန့်ခွန်းအဆုံးတွင် Al-Khouli သည် 2018 ခုနှစ် WHO သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအစီအစဉ်၏ နှစ်ပတ်လည်ပြန်လည်သုံးသပ်မှုတွင် ဦးစားပေးရောဂါများစာရင်းသည် Nipah ဗိုင်းရပ်စ်၏ အရှိန်အဟုန်မြှင့် သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အရေးတကြီးလိုအပ်နေကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။