Mae mynd ar ddeiet yn gwneud i chi ennill llawer o fraster

Fel rhywun sy’n ysgrifennu am fwyd ac iechyd, byddaf yn gofyn weithiau am yr hyn sy’n cyfateb yn fodern i’r argyfwng iechyd a achosir gan ysmygu. Beth ydym ni'n ei wneud nawr y byddwn yn edrych yn ôl mewn arswyd, gan ofyn i'n hunain 'Sut na welsom niwed'?

Fy ateb yw diet. Rwy'n meddwl ymhen 50 mlynedd y bydd ein hwyrion a'n hwyresau yn gofyn i ni pam ein bod yn meddwl bod newyn tymor byr yn ffordd effeithiol o newid eich pwysau yn barhaol. Efallai y byddan nhw hefyd yn gofyn i ni sut roedden ni mor obsesiwn â gwneud yr amrywiaeth anhygoel o gyrff dynol yn union yr un siâp a maint.

Bydd bron i hanner ohonom yn ceisio diet colli pwysau. Mae astudiaethau'n dangos y bydd y rhan fwyaf o bobl ar ddiet yn adennill unrhyw kilos a gollwyd yn y pen draw, gyda'r mwyafrif yn dod i ben yn drymach nag o'r blaen. Mae astudiaethau ymddygiadol hirdymor wedi dangos mai mynd ar ddeiet yw un o'r dangosyddion cryfaf o ennill pwysau yn y dyfodol. Mae gwaith ar efeilliaid yn awgrymu y gall yr effaith hon fod yn achosol. Yn eironig, mae ein hobsesiwn gyda lleihau braster yn achosi i ni fynd yn fwy.

Er y byddai'r cyfryngau yn ein gorfodi i gredu yng ngallu afreolaidd y ffigwr dynol, anaml y mae braster corff o dan ein rheolaeth. Dro ar ôl tro mae ein genynnau wedi profi i fod yn un o'r rhagfynegwyr mwyaf pwerus o faint rydyn ni'n ei bwyso, a phan fo bwyd ar gael yn rhwydd, pwysau yw un o'r nodweddion etifeddol a astudiwyd fwyaf erioed, yn yr un parc ag uchder. Mae yna lawer o systemau ffisiolegol sy'n cyfrannu at hyn. Er enghraifft, mae leptin yn sylwedd a gynhyrchir gan ein meinwe adipose, a phan fyddwn yn colli pwysau, mae lefel yr hormon pwerus hwn yn dechrau gostwng. Mae hyn yn pwyntio at rannau cyntefig o'r ymennydd, sy'n ein gorfodi i fwyta mwy. Er bod amserlenni hirach yn rhoi'r rhith o reolaeth i ni, mae ein hawydd i fwyta yn debyg iawn i'n hangen i anadlu. Gallwn ei reoli am ddyddiau, wythnosau, neu efallai fisoedd. Ond yn y diwedd, newyn fydd yn ennill.

I wneud pethau'n waeth, gall hormonau ostwng ein cyfradd fetabolig mewn ymateb i ddiffyg bwyd, gan gau swyddogaethau nad ydynt yn hanfodol o gadw calorïau. Datblygodd y cyfundrefnau hyn ymhell cyn y gurus diet enwog, ac ni ellir gwybod y gwahaniaeth rhwng y diet diweddaraf a newyn sy'n bygwth bywyd. Mae cynnal y calorïau hyn yn debygol o achosi syrthni, aflonyddwch hwyliau, a llai o swyddogaeth imiwnedd.

Gall y rowndiau hyn o farwolaeth achosi niwed seicolegol, wrth i ddietau aflwyddiannus gael eu taflu fel methiannau mewn byd sy'n gosod teneurwydd a ffit fel y nod yn y pen draw. Yn lle mynd i lawr llwybr byr at fethiant, efallai y byddai'n well meddwl am yr hyn a allai wella ein hiechyd, ar wahân i golli pwysau. Mae gan ymarfer corff, bwyta bwyd o safon, rhoi'r gorau i ysmygu, gwella cwsg a lleihau straen oll y pŵer i'n gwneud ni'n hapusach ac yn iachach. Ond mewn cymdeithas sydd ag obsesiwn â braster, mae pethau o'r fath yn aml yn cael eu taflu o'r neilltu fel trifles os nad ydyn nhw'n achosi i chi golli pwysau.

Mae braster yn cael ei weld fel yr unig broblem, gyda nifer o ddioddefwyr yn paratoi i werthu eu nwyddau. Mae'r holl faethegwyr yn honni bod ganddyn nhw'r unig ateb go iawn, ac maen nhw'n addo trwsio ein cyrff heintiedig o'r diwedd. Ond efallai nad y gwir broblem yw nad ydym wedi dod o hyd i'r diet iawn eto. Efallai ei bod yn syml ein bod yn gwrthod derbyn nad dim ond ffordd effeithiol o wella ein hiechyd yw newyn dros dro.