စိတ်ဖိစီးမှုက သင့်ကျန်းမာရေးကို အမှန်တကယ် ထိခိုက်စေတယ်.. ဘယ်လိုလဲ။

စိတ်ဖိစီးမှုက သင့်ကျန်းမာရေးကို အမှန်တကယ် ထိခိုက်စေတယ်.. ဘယ်လိုလဲ။

ဆရာဝန်များနှင့် ကျန်းမာရေးကျွမ်းကျင်သူများက စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် ခန္ဓာကိုယ်ကျန်းမာရေးအပေါ် ၎င်း၏အကျိုးသက်ရောက်မှုများအကြောင်း ကာလကြာရှည်စွာ သတိပေးထားသည်။ တင်းမာမှု သို့မဟုတ် ဖိစီးမှုသည် ရံဖန်ရံခါကြုံတွေ့ရသည့် ဘဝလိုအပ်ချက်များအတွက် သဘာဝစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ၎င်းသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကို အပျက်သဘောဆောင်ကာ သင်သတိမပြုမိဘဲ သင့်ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းများစွာကို အပျက်သဘောဆောင်စေသည်။

“မက်ထရို” သတင်းစာက ထုတ်ဝေတဲ့ အစီရင်ခံစာအရ၊ ဗြိတိန်မှ ကျန်းမာရေးပညာရှင် Chris Newbury က “စိတ်ဖိစီးမှုက ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ စိုးရိမ်စိတ်၊ စိတ်တိုခြင်း၊ စိတ်တိုလွယ်ခြင်း နှင့် အစာစားချင်စိတ်နှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများ အပါအဝင် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် အပြုအမူဆိုင်ရာ လက္ခဏာများအားလုံးကို ဖြစ်စေသည်။ စိတ်ဖိစီးမှု၏ အလုံးစုံသော အတွေ့အကြုံသည် လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ကွဲပြားနိုင်ပြီး အချို့လူနာများသည် ၎င်းအား စိတ်မသက်မသာ အာရုံကြောစွမ်းအင်အဖြစ် ခံစားရနိုင်ပြီး အချို့က ၎င်းအား ယားယံခြင်းနှင့် ဒေါသအဖြစ် ခံစားရနိုင်သည်။”

ခန္ဓာကိုယ်တွင် ကြီးမားသော ဖိစီးမှု ပမာဏသည် ပြင်းထန်သော အကျိုးဆက်များနှင့် ရေရှည်ကျန်းမာရေး ပြဿနာများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်-

dementia

မကြာသေးမီက လေ့လာမှုတစ်ခုတွင် စိတ်ဖိစီးမှုသည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးမြင့်စေသည့် အထောက်အထားများ တွေ့ရှိခဲ့သည်။ University of Alabama မှ ဦးဆောင်ပြုလုပ်သည့် အဆိုပါ လေ့လာမှုတွင် အရွယ်ရောက်ပြီးသူ 24 ကျော် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သည် မည်မျှ ဖိစီးမှု၊ လွှမ်းခြုံမှု သို့မဟုတ် လုပ်ရကိုင်ရ အားလုံးကို မကိုင်တွယ်နိုင်သနည်းဟု မေးမြန်းခံရသည့် အရွယ်ရောက်ပြီးသူ XNUMX ကျော် ပါဝင်ခဲ့သည်။

ရလဒ်တွေအရ စိတ်ဖိစီးမှု မြင့်မားတယ်လို့ အစီရင်ခံသူတွေက သူတို့ရဲ့ နောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာ dementia ဖြစ်နိုင်ခြေ ၃၇% ပိုများကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ လေ့လာမှုက 'လေ့လာတွေ့ရှိထားတဲ့ စိတ်ဖိစီးမှုဟာ ဟော်မုန်းဓာတ်နဲ့ ရောင်ရမ်းမှု မြန်စေတဲ့ အမှတ်အသားတွေနဲ့ ဆက်စပ်နေပြီး နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ ရောဂါ၊ လေဖြတ်တာနဲ့ သေဆုံးနိုင်ခြေ ပိုများပါတယ်။ အိပ်စက်ခြင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့် ကိုယ်ခံအား လုပ်ဆောင်ချက် ချို့ယွင်းခြင်းတို့နှင့်လည်း ဆက်စပ်နေပါသည်။”

နှလုံးတိုက်ခိုက်မှု

The Lancet တွင်ထုတ်ဝေသည့် 2017 စာတမ်းတွင် ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီများက စိတ်ဖိစီးမှုများသည် နှလုံးဖောက်ခြင်းနှင့် လေဖြတ်နိုင်ခြေကို တိုးမြင့်စေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ လေ့လာမှုနှစ်ခုပါဝင်ပြီး သင်စိတ်ဖိစီးနေသည့်အခါတွင် amygdala (စိတ်ဖိစီးမှုကို ထိန်းညှိပေးသည့် ဦးနှောက်နေရာ) သည် သင်၏ရိုးတွင်းခြင်ဆီ အပိုသွေးဖြူဥများထုတ်လုပ်ရန် အချက်ပြပေးသည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ ၎င်းသည် သွေးကြောများအတွင်း ရောင်ရမ်းခြင်းကို ဖြစ်စေပြီး ရောင်ရမ်းမှုသည် နှလုံးဖောက်ပြန်ခြင်း၊ angina pectoris နှင့် လေဖြတ်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေသည့် ဖြစ်စဉ်တွင် ပါဝင်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိပါသည်။

လေ့လာမှုသည် ပြင်းထန်သောစိတ်ဖိစီးနေသူများတွင် amygdala ရှိ သွေးလွှတ်ကြောရောင်ရမ်းမှုနှင့် လှုပ်ရှားမှုတို့ကိုလည်း လေ့လာခဲ့သည်။ သုတေသီများသည် မြင့်မားသော amygdala လှုပ်ရှားမှုနှင့် သွေးလွှတ်ကြောများ ရောင်ရမ်းခြင်းကြား တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်မှုကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

အစာခြေပြဿနာများ

အစာခြေစနစ် ချို့ယွင်းမှုသည် ဘဝ၏ တစ်ချိန်ချိန်တွင် လူများ၏ 35% မှ 70% အထိ သက်ရောက်မှုရှိသည်။ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာအချက်များစွာကြောင့်ဖြစ်နိုင်သော်လည်း စိတ်ဖိစီးမှုသည် ထိုကဲ့သို့သောရောဂါများတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်နိုင်သည်။ Harvard Health ၏ အဆိုအရ ကျွန်ုပ်တို့၏ အူလမ်းကြောင်း အာရုံကြောစနစ် (ကျွန်ုပ်တို့၏ အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်း အပြုအမူကို ထိန်းချုပ်သည့်) သည် ဒုတိယ ဦးနှောက်ဖြစ်သည်။ စိတ်ဖိစီးမှုများရင် ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ အလုပ်လုပ်ပုံက ပြောင်းလဲပါတယ်။

ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းက “အူထဲကို အစာတွေဝင်ရောက်တာကို အာရုံခံပြီးတဲ့အခါ အစာခြေစနစ်မှာ ရှိတဲ့ အာရုံကြောဆဲလ်တွေက အစာတွေကို ပိုတွန်းပို့ပြီး အာဟာရနဲ့ အညစ်အကြေးတွေအဖြစ် ကွဲသွားအောင် ကြွက်သားဆဲလ်တွေဆီကို အချက်ပြမှုတွေ ပို့ပေးပါတယ်။ . တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ enteric အာရုံကြောစနစ်သည် ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်နှင့် ဆက်သွယ်ရန်နှင့် အပြန်အလှန်တုံ့ပြန်ရန် serotonin ကဲ့သို့သော အာရုံကြောပို့လွှတ်မှုကို အသုံးပြုသည်။

ဒါကြောင့် စိတ်ဖိစီးမှုက အစာခြေစနစ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။ Harvard Health က "လူတစ်ဦးသည် လုံလောက်သောစိတ်ဖိစီးလာသောအခါ အစာခြေနှေးခြင်း သို့မဟုတ် ရပ်တန့်သွားသောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ စွမ်းအင်အားလုံးကို ကူးပြောင်းနိုင်စေရန်အတွက် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ခြိမ်းခြောက်မှုကို တန်ပြန်ရန်။ အများသူငှာပြောဆိုခြင်းကဲ့သို့သော ပြင်းထန်သောစိတ်ဖိစီးမှုနည်းခြင်းကို တုံ့ပြန်သောအခါတွင် အစာချေမှုလုပ်ငန်းစဉ်သည် နှေးကွေးခြင်း သို့မဟုတ် ယာယီချို့ယွင်းသွားကာ ဝမ်းဗိုက်နာခြင်းနှင့် အစာခြေစနစ်ဆိုင်ရာ အခြားလက္ခဏာများကို ဖြစ်စေသည်။

အဝလွန်ခြင်း။

စိတ်ဖိစီးမှုများသည် လူတစ်ဦး၏ ကျန်းမာသောကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းသိမ်းနိုင်မှု သို့မဟုတ် ကိုယ်အလေးချိန်လျှော့ချနိုင်မှုကိုလည်း ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ ဒါက စိတ်ဖိစီးမှုဟော်မုန်း ကော်တီဆော မြင့်မားမှုကြောင့် ဒါမှမဟုတ် စိတ်ဖိစီးမှုကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီညွတ်တဲ့ အပြုအမူတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

2015 ခုနှစ်တွင် အိုဟိုင်းယိုးပြည်နယ် တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီ များသည် မနေ့ က ကြုံတွေ့ ခဲ့ရသည့် စိတ်ဖိစီးမှု ဆိုင်ရာ အမျိုးသမီးများကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့သည်။ ပြီးရင် အဆီနဲ့ ကယ်လိုရီများတဲ့ အစာကို စားပါ။ ယခင် 24 နာရီအတွင်း စိတ်ဖိစီးမှုတစ်ခု သို့မဟုတ် တစ်ခုထက်ပိုသော စိတ်ဖိစီးမှုများကို အစီရင်ခံသည့် အမျိုးသမီးများသည် ပျမ်းမျှအားဖြင့် စိတ်ဖိစီးမှုမခံစားရသူများထက် ကယ်လိုရီ 104 လောင်ကျွမ်းကြောင်း သုတေသီများက တွေ့ရှိခဲ့သည်။

တစ်နှစ်အတွင်း ကိုယ်အလေးချိန် ၅ ကီလိုဂရမ်ခန့် တက်လာနိုင်သည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ စိတ်ဖိစီးသည်ဟုဆိုသူများသည် အင်ဆူလင်ပမာဏ ပိုများသည်။ ဤဟော်မုန်းသည် အဆီသိုလှောင်မှုကို အထောက်အကူပြုသည်။

စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း

နှစ်များတစ်လျှောက် သုတေသနစာတမ်းများစွာသည် စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကြား ဆက်စပ်မှုကို လေ့လာခဲ့ကြသည်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖိစီးမှုသည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကို ဖြစ်စေသော သို့မဟုတ် ၎င်း၏ လက္ခဏာတစ်ရပ်အဖြစ် အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက သဘောတူညီကြသည်။

စိတ်ပညာအရ “စိတ်ဖိစီးမှုဟာ စိတ်ခံစားချက်အပေါ် တိုက်ရိုက်သက်ရောက်မှုရှိပြီး စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းခြင်းရဲ့ အစောပိုင်းလက္ခဏာတွေက စိတ်တိုဒေါသထွက်ခြင်း၊ နှောင့်ယှက်တဲ့အိပ်စက်ခြင်းနဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှုအားနည်းခြင်းကဲ့သို့သော သိမြင်မှုဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုတွေ ပါဝင်ပါတယ်။”

2023 ခုနှစ်အတွက် Maguy Farah ၏ ဇာတာခန့်မှန်းချက်