ဇီဝနာရီ

Circadian ရစ်သမ်သည် အိပ်စက်ခြင်း၊ အစာခြေခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်နှင့် ကိုယ်ခံစွမ်းအားကိုပင် ထိန်းချုပ်ပေးသည့် 24 နာရီစက်ဝန်းကို လိုက်နာသည့် သဘာဝအတွင်းပိုင်း လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ပြင်ပအလင်းရောင်၊ ပုံမှန်အစားအစာစားခြင်းနှင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုများခြင်းစသည့်အချက်များသည် ဇီဝနာရီကို ထပ်တူကျစေရန် ကူညီပေးပါသည်။ အပြန်အလှန်အားဖြင့်၊ ပုံမှန်ထက် အနည်းငယ်နောက်ကျနေခြင်း၊ သို့မဟုတ် ပုံမှန်ထက်ခြားနားသောအချိန်၌ စားသောက်ခြင်းကဲ့သို့သော အသေးစားအရာများကို လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် သင်၏အတွင်းပိုင်း "နာရီ" ကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်သည်။

စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့်ကင်ဆာ

New York State University's Institute of Applied Sciences မှ သိပ္ပံပညာရှင်များသည် circadian ရစ်သမ်အား ကောင်းစွာထိန်းသိမ်းထားသင့်သည်ဟု အကြံပြုထားပြီး၊ ဤစက်ဝန်း၏အနှောင့်အယှက်သည် စိတ်ကျန်းမာရေးချို့ယွင်းမှု၊ ကင်ဆာနှင့် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါအပါအဝင် ကျန်းမာရေးပြဿနာများစွာနှင့် ဆက်စပ်နေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။

သုတေသနပြုချက်အရ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဝေဒနာရှင်များအတွက် circadian ရစ်သမ်နှောင့်ယှက်မှုများကို လူနာ၏အိပ်စက်ခြင်းအလေ့အထများ အပြည့်အဝမပေါ်လွင်မီ ကာလအတန်ကြာ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ပြောင်းလဲမှုများအဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။ ရောဂါ၏နောက်ပိုင်းအဆင့်များတွင် အခြေအနေပိုဆိုးလာသည်။ ဒါပေမယ့် အိပ်ရေးပျက်တာက အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်စေသလား၊ ဒါမှမဟုတ် ရောဂါကြောင့်ဖြစ်သလားဆိုတာကိုတော့ လုံးလုံးနားမလည်သေးပါဘူး။

ဦးနှောက် plaques

သုတေသီများသည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှိသူများ၏ ဦးနှောက်အတွင်း ဘုံအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ဘီတာအေမီလွိုက် (beta-amyloid) ဟုခေါ်သော ပရိုတင်းများစုပုံနေသည့် ဦးနှောက်အတွင်း စုပုံကာ ဦးနှောက်အတွင်း ကလာပ်များဖြစ်လာတတ်သည်။ Beta-amyloid plaques များသည် ဦးနှောက်ဆဲလ်များ၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို နှောင့်ယှက်ကာ မှတ်ဉာဏ်ပျောက်ဆုံးခြင်းကဲ့သို့သော မှတ်ဥာဏ်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ပုံမှန်ဦးနှောက်တွင် ပရိုတင်းသည် ပြဿနာများမဖြစ်စေမီ အချိန်အခါအလိုက် သန့်စင်ပေးသည်။

နာရီပတ်ပတ်လည် ဇီဝစည်းချက်

နောက်ဆုံးလေ့လာတွေ့ရှိချက်များအရ ဆဲလ်များသည် beta-amyloid plaques များကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် ဦးနှောက်ကို ကျန်းမာစေသော ဆဲလ်များသည် 24 နာရီ circadian ရစ်သမ်ကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြသည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ circadian ရစ်သမ်ကို နှောင့်ယှက်ပါက ဖယ်ရှားရန် ပိုမိုခက်ခဲစေပါသည်။ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့် ဆက်စပ်နေသော အန္တရာယ်ရှိသော plaque cells များ။ ။

macrophages

၎င်းတို့၏ သုတေသနကို လုပ်ဆောင်ရန်အတွက် သုတေသီအဖွဲ့သည် macrophages ဟုလည်းခေါ်ကြပြီး ဦးနှောက်အပါအဝင် ခန္ဓာကိုယ်ရှိ တွယ်ဆက်တစ်ရှူးအများစုတွင် ယေဘုယျအားဖြင့် ပျံ့နှံ့နေသော macrophages ကို အထူးစစ်ဆေးခဲ့သည်။ Macrophages သည် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုဟု ယူဆနိုင်သည့် ကောင်းစွာဖွဲ့စည်းမထားသော ဘက်တီးရီးယား သို့မဟုတ် ပရိုတင်းများကိုပင် အဓိကစားသည်။

အဆိုပါ ခုခံအားဆဲလ်များသည် circadian စည်းချက်အတိုင်း လိုက်နာခြင်း ရှိ၊ မရှိ နားလည်ရန် သုတေသီများသည် ကြွက်များမှ ထုတ်ယူထားသော macrophages ကို အသုံးပြုကာ ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် မွေးမြူကြသည်။ ဆဲလ်များကို beta-amyloid ဖြင့် တိုက်ကျွေးသောအခါတွင် beta-amyloid ကို ဖယ်ရှားရန် macrophages များ၏ စွမ်းရည်သည် 24 နာရီအတွင်း ပြောင်းလဲသွားသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ပရိုတင်း "proteoglycans"

proteoglycans ဟုခေါ်သော macrophages ၏မျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ ပရိုတင်းအချို့သည် တစ်နေ့တာလုံး အလားတူ circadian ရစ်သမ်ရှိကြောင်းကိုလည်း ပြသထားသည်။ Proteoglycans ပမာဏသည် အနိမ့်ဆုံးဖြစ်သောအခါတွင် beta-amyloid ပရိုတင်းများကို ရှင်းထုတ်နိုင်စွမ်းသည် အမြင့်ဆုံးဖြစ်သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ macrophages များတွင် ပရိုတီအိုဂလိုင်ကန်များ အများအပြားရှိသောအခါ၊ ၎င်းတို့သည် beta-amyloid ကို မရှင်းထုတ်နိုင်တော့ပေ။ သုတေသီများသည် phagocytes များသည် ၎င်းတို့၏ ပုံမှန် circadian စည်းချက် ဆုံးရှုံးသွားသောအခါတွင် ၎င်းတို့သည် ပုံမှန်အတိုင်း beta-amyloid ပရိုတင်းများကို စွန့်ပစ်ခြင်း၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ရပ်တန့်သွားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ဦးနှောက်ခုခံအားဆဲလ်များ

နောက်ဆုံးလေ့လာမှုတွင် ယေဘုယျအားဖြင့် ကြွက်များ၏ခန္ဓာကိုယ်မှ macrophages ကိုအသုံးပြုထားသော်လည်း ဦးနှောက်မှ အတိအကျမဟုတ်ဘဲ အခြားသောလေ့လာမှုများမှ ရလဒ်များအရ microglia - ဦးနှောက်ခုခံအားဆဲလ်များ (ဦးနှောက်အတွင်းရှိ macrophage အမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်သည့်) - နေ့စဉ်ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များလည်းရှိကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ ရစ်သမ် circadian နာရီသည် microglia ၏လုပ်ငန်းဆောင်တာနှင့်ဖွဲ့စည်းမှုနှင့်၎င်းတို့၏ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုနှင့်ဆက်စပ်သောအရာအားလုံးကိုထိန်းချုပ်သည်။ microglial circadian rhythms သည် အာရုံကြောဆက်သွယ်ရေးကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက်လည်း တာဝန်ရှိသည်—၎င်းသည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့် ဆက်နွယ်သော ပိုဆိုးလာသော လက္ခဏာများ သို့မဟုတ် သက်ကြီးရွယ်အိုများ တွေ့ကြုံနိုင်သည့် အိပ်ရေးပျက်ခြင်းပြဿနာများကိုပင် အဆုံးစွန်ထိ ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည် ဖြစ်နိုင်သည်။

ပိုကွဲလွဲတဲ့ရလဒ်တွေ

ဒါပေမယ့် ဆဲလ်တွေချည်းမဟုတ်ဘဲ သက်ရှိတစ်ခုလုံး (ကြွက်တွေလိုမျိုး) ကိုကြည့်တဲ့ လေ့လာမှုတွေမှာ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနဲ့ circadian စည်းချက်တွေရဲ့ ဆက်စပ်မှုအပေါ် တွေ့ရှိချက်တွေဟာ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှိတဲ့ လူတွေမှာ တွေ့ရတဲ့ ပြဿနာအားလုံးကို ဖမ်းဆုပ်ဖို့ ပျက်ကွက်လေ့ရှိတာကြောင့်၊ ဆိုလိုသည်မှာ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါကို ထိခိုက်စေနိုင်သော အချို့သောစနစ်များ သို့မဟုတ် ပရိုတင်းများကိုသာ လေ့လာထားသောကြောင့် ၎င်းတို့သည် လူသားများတွင် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်ပွားပုံကို လုံးလုံးလျားလျားတိကျသောကိုယ်စားပြုမှုမပေးနိုင်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါဖြစ်ပွားမှု ပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်း

အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါရှိသူများကို လေ့လာမှုများတွင် အားနည်းသော circadian စည်းချက်များသည် ရောဂါတိုးလာသည်နှင့်အမျှ အခြေအနေကို ပိုဆိုးသွားစေနိုင်ကြောင်း သုတေသီများက တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အခြားသော သုတေသနပြုချက်များအရ circadian စည်းချက်ပြတ်တောက်မှုသည် အိပ်စက်ခြင်းပြဿနာများနှင့် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါတို့နှင့် ဆက်စပ်နေပြီး ဦးနှောက်သည် (ဘီတာ-အေမီလွိုက်အပါအဝင်) ဦးနှောက်ကို သန့်ရှင်းနိုင်စွမ်းနည်းပါးခြင်းနှင့်အတူ မှတ်ဉာဏ်ပြဿနာများကို ပိုမိုဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ သို့သော် circadian ရစ်သမ်၏ နှောင့်ယှက်မှု (၎င်းကို ဖြစ်စေသော ပြဿနာများ) သည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါ၏ ရလဒ်အဖြစ် ဖြစ်လာနိုင်သည် သို့မဟုတ် ၎င်းသည် ရောဂါ၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်မဖြစ် ဆုံးဖြတ်ရန် ခက်ခဲသည်။

အရည်အသွေးကောင်းမွန်သော အိပ်စက်ခြင်းသည် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါသည်။

လူသားများတွင် ထပ်တူပြုပါက၊ လေ့လာမှု၏ တွေ့ရှိချက်သည် အယ်လ်ဇိုင်းမားရောဂါနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် circadian rhythms များထဲမှ တစ်ခုကို နားလည်ရန် ပိုမိုနီးစပ်လာမည်ဖြစ်သည်။ အဆုံးစွန်အားဖြင့်၊ အိပ်စက်ခြင်းသည် လူ့ကျန်းမာရေးကဏ္ဍများစွာအတွက် အရေးကြီးကြောင်း ကျယ်ပြန့်စွာသဘောတူထားသောကြောင့် circadian ရစ်သမ်ကို ကာကွယ်ခြင်းသည် စိတ်၏အခြေအနေ၊ စိတ်ဓာတ်၊ စိတ်အခြေအနေနှင့် အလုံးစုံကျန်းမာရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် အရေးကြီးပါသည်။